13 juni 2023 live!

In 2016 is er net als nu sprake van een grote woningnood. Steden dijen uit. Nieuwe schillen om de kern vullen zich met grote volumes eengezinswoningen. En woontorens met appartementen schieten steeds verder de lucht in. Maar een snel antwoord op de prangende woonvraag is het niet.  De woningbouwsector is traditioneel ingericht. Volgens vaste patronen komen nieuwe woongebieden tot stand die zich richten op een levensduur van dertig tot vijftig jaar. Het complexe proces van de bouw van een nieuwe woning is een economie op zich. Er gaat veel geld in om en creëert werkgelegenheid. Een grote groep mensen is afhankelijk van dit systeem. De huizenprijzen blijven gigantisch stijgen. Het werken voor de lange termijn, de hoge bouwkosten en schaarse grond drijft de prijs op. Die toekomstige bewoners uiteindelijk voor een woning betalen.

Tiny Houses
In deze tijd trekken tiny houses onze aandacht. Wonen kan blijkbaar ook snel, compact, met een lichte ecologische voetafdruk en op alternatieve locaties. We onderzoeken hoe je onafhankelijk van de reguliere woningbouw kan bouwen en wonen. Wat blijkt: tegenwoordig ontwerp je je eigen huis met een app. Ga je aan de slag met schakelbare woonunits. Of koop je een product, een kant en klare woning. Kortom, er zijn volop mogelijkheden om je woning geheel naar eigen wens vorm te geven. Dit is alleen nog niet bekend bij het grotere publiek. Daarom brengen wij deze woonvormen bij elkaar in onze utopische dorpen ‘Minitopia’. 

“Een traditie kán je veranderen door te laten zien hoe het anders kan.”

Nieuwe woonvormen 
Bij Minitopia denken we niet jarenlang na over het ontwerp en de bouw van een woning. De snelste bouwers realiseren hier een woning in dik een maand tijd. Met een budget van circa € 5.000,-. Wat onvoorstelbaar is als je het vergelijkt met de kostprijs van een gemiddelde nieuwbouwwoning, die toen rond de € 150.000 euro lag.
Natuurlijk zijn de randvoorwaarden op deze plek totaal anders dan in de gangbare bouw. Er is vrijwel geen sprake van regelgeving, complexe organisatiestructuren of andere vertragende processen. Toch is het verschil in tijd en kosten dermate groot dat het vraagt om nader onderzoek.
Naast betaalbaar zijn de huizen op Minitopia een toonbeeld van hedendaagse architectuur. Rijk in al hun verschillen. Ook zijn er een aantal overeenkomsten. Bewoners maken bij het bouwen veelvuldig gebruik van natuurlijke bouwstoffen en hergebruikte materialen. Bovendien zijn de woningen allemaal eenvoudig aan te passen en verplaatsbaar.

De omgekeerde wereld 
De kersverse bewoners van Minitopia mogen te midden van het groen, zelf de plaats voor hun woning kiezen. De infrastructuur – toen nog met water uit een zelf geslagen put en stroom deels opgewekt door een compilatie van zonnepanelen – leggen we hier naartoe.  
Gebruikelijk is dit niet. Doorgaans wordt een gebied ontbost en verkaveld. Maar onze missie is om mensen de ruimte te geven om te kunnen wonen zoals ze dat zelf willen. Zelfbeschikking is een groot goed. Ook al is het terrein tijdelijk en volop in ontwikkeling.  

Kunst en cultuurprogramma 
Een ander Minitopiaans principe is dat het gebied van meet af aan openbaar toegankelijk is. Wij zetten midden in een wijk iets nieuws op. Iets dat mensen niet kennen en wellicht niet begrijpen. Dan voel je je verantwoordelijk naar de samenleving toe.
Met rondleidingen en een actief kunstprogramma betrekken we ontzettend veel mensen bij Minitopia. Stad- en buurtbewoners die vervolgens vrienden en kennissen uitnodigen. Professionals uit verwante sectoren van de bouw, overheid, kunst en cultuur. En andere nieuwsgierigen.

We delen kennis en ervaringen. Discussiëren over de hedendaagse woonwens en de mogelijke deeloplossing in flexibel wonen. Door zowel stadsbewoners als deskundigen actief bij het culturele programma te betrekken ontstaan er allerlei voedingslijnen van Minitopia de stad en het land in, en terug.  

Maatschappelijke waarde 
De actieve programmering levert veel kennis op. Niet alleen zoals de bedoeling was over nieuwe woonvormen en inventieve bouwtechnieken. Maar ook over hoe je van braakliggende terreinen nieuwe woongebieden maakt. De sociale impact hiervan op de bewoners, de wijk en de stad. En het belang van de esthetische kwaliteit van architectuur.
Wat we ons in eerste instantie niet realiseerden, is dat een terrein in ontwikkeling vaak omheind is. Niet toegankelijk voor onbevoegden. Het open karakter van Minitopia geeft een positieve impuls. In vrij korte tijd is het terrein van een haast overbodige ruimte een bruisend stuk stad geworden. Een plek waar mensen graag komen.  
De doelgroep die we bereiken wordt nu breder. In het begin zijn de bewoners vooral creatieve starters en mensen die denken in oplossingen. In de latere fasen vind je er ook mensen die meer in contact met de natuur willen staan, die werkzaam zijn in de zorg of het onderwijs, senioren en alleenstaanden. Dat meerdere doelgroepen het een prettige leefomgeving vinden is relevant. Een gesegmenteerde woonwijk is vooral praktisch, maar een mix van mensen maakt de gebiedsontwikkeling sterker.  

Nieuwe sociale structuren 
De community op Minitopia ontstaat niet geheel vanzelf. Wij voeren voor een deel regie op de sociale kwaliteit. Nieuwe bewoners vragen we altijd op welke wijze zij zich voor het gemeenschappelijke terrein in willen zetten. Het gebied bestaat grotendeels uit een collectieve ruimte. Bewoners hebben hier met ons een gedeelde verantwoordelijkheid over.  De overgang van privé naar openbaar terrein is bij Minitopia vervaagd. Bewoners hebben vaak wel een leuke buitenplaats, maar dit staat niet volledig los van de collectieve ruimte. Dat is een bewuste keuze.
Deze openheid is nodig om bezoekers over Minitopia te kunnen vertellen. Denk aan de rondleidingen en het culturele programma dat we organiseren. Daar komen honderden mensen op af. Dat moet kunnen, zonder dat bewoners zich in hun privacy aangetast voelen.  
Tegelijkertijd zien wij dat de bewoners ook zelf behoefte hebben aan sociaal contact. Minitopia trekt mensen aan die de grootstedelijke anonimiteit onwenselijk vinden. Ze leven graag in een straat waar de mensen elkaar begroeten. Waar ze samen werken aan een aantrekkelijke woonomgeving en de drempel om elkaar een handje te helpen laag is.